03 KỸ NĂNG TRẺ CẦN CÓ ĐỂ PHÒNG TRÁNH RỦI RO XÂM HẠI

Trong những năm đầu đời, trẻ mầm non bước vào giai đoạn khám phá thế giới với sự tò mò, ngây thơ và tràn đầy tin tưởng vào người lớn. Đây cũng chính là giai đoạn trẻ dễ bị tổn thương nhất nếu không được trang bị kỹ năng phòng tránh xâm hại phù hợp.

Theo thống kê của nhiều tổ chức bảo vệ trẻ em, phần lớn các vụ xâm hại xảy ra với trẻ nhỏ là do trẻ chưa biết nhận diện nguy cơ, chưa đủ kỹ năng để phản kháng, và không dám nói ra khi bị đe dọa.

Tại Kid’s Club, chúng tôi tin rằng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non không chỉ là một phần của chương trình học, mà còn là cam kết bảo vệ sự an toàn thể chất – tinh thần cho mỗi học sinh. Trong đó, 03 kỹ năng cốt lõi dưới đây là nền tảng vững chắc giúp trẻ chủ động phòng tránh rủi ro xâm hại ngay từ khi còn nhỏ.

1. KỸ NĂNG NHẬN BIẾT VÀ BẢO VỆ CƠ THỂ

Ở độ tuổi mầm non, trẻ chưa thể phân biệt rõ ràng giữa hành động thân mật thông thường và hành vi xâm hại tinh vi. Vì thế, việc giúp trẻ nhận biết giới hạn cơ thể, xác định “vùng riêng tư”, và hiểu rõ những ai được – không được chạm vào cơ thể mình là điều vô cùng quan trọng.

Phụ huynh và giáo viên có thể làm gì?

• Giới thiệu về các vùng kín bằng hình ảnh minh họa phù hợp với độ tuổi, sử dụng quy tắc “vùng đồ bơi”: những vùng được che bởi đồ bơi là vùng riêng tư.

• Hướng dẫn trẻ cách phân biệt giữa “chạm an toàn” và “chạm không an toàn”, giúp trẻ ghi nhớ rằng cảm giác “khó chịu, sợ hãi hoặc xấu hổ” là dấu hiệu cần cảnh giác.

• Lặp lại các nguyên tắc cơ bản bằng những câu ngắn gọn như:

  • “Nếu con thấy không thoải mái, con có thể nói KHÔNG.”

  • “Nếu ai đó làm con sợ, con hãy kể cho ba/mẹ hoặc cô giáo ngay.”

2. KỸ NĂNG TỪ CHỐI – BỎ CHẠY – TÌM NGƯỜI GIÚP ĐỠ

Phần lớn trẻ mầm non có tính cách ngoan ngoãn, hay nghe lời người lớn – kể cả người lạ – nên dễ trở thành đối tượng bị lợi dụng. Dạy trẻ nói “KHÔNG” một cách mạnh mẽ, biết rời khỏi tình huống nguy hiểm, và tìm người đáng tin cậy để cầu cứu là kỹ năng sống thiết yếu để phòng tránh xâm hại.

Phụ huynh và giáo viên có thể làm gì?

• Tổ chức các tình huống giả định (role-play): ví dụ một người lạ mời đi chơi, ai đó muốn ôm hôn mà trẻ không muốn, hay khi có người ngỏ ý đưa trẻ đi khỏi lớp học mà không có người thân đi cùng.

• Hướng dẫn trẻ:

  • Nói “KHÔNG” to và rõ ràng.

  • Bỏ chạy khỏi nơi nguy hiểm nếu có thể.

  • Tìm ngay người lớn đáng tin như cô giáo, bảo vệ, người quen để nhờ giúp đỡ.

• Dạy trẻ ghi nhớ họ tên cha mẹ, số điện thoại, địa chỉ nhà để dùng trong tình huống cần báo tin.

3. KỸ NĂNG GIAO TIẾP VÀ CHIA SẺ CẢM XÚC

Xâm hại thường đi kèm với sự đe dọa, dụ dỗ hoặc yêu cầu giữ bí mật, nên trẻ thường lo sợ bị mắng hoặc không dám kể với người lớn. Nếu trẻ có thói quen giao tiếp cởi mở, biết lắng nghe cảm xúc bản thân và tin tưởng người lớn, thì khả năng phát hiện và ngăn chặn nguy cơ sẽ cao hơn nhiều.

Phụ huynh và giáo viên có thể làm gì?

• Tạo thói quen trò chuyện cùng con mỗi ngày, bằng các câu hỏi mở như:

  • “Hôm nay con có vui không?”

  • “Có điều gì làm con thấy không thoải mái không?”

• Giúp trẻ xây dựng một “vòng tròn tin cậy” gồm 3–5 người mà trẻ có thể chia sẻ mọi điều (ba, mẹ, cô giáo, ông bà…).

• Không quát mắng, không làm trẻ xấu hổ khi con kể điều gì đó khó nói – dù chuyện có bất ngờ hay khó nghe đến đâu.

Kết luận

hòng tránh xâm hại cho trẻ không phải là việc làm theo “phong trào” hay chờ đến khi có sự cố mới bắt đầu. Đó là một hành trình cần sự kiên trì, đồng hành và chủ động từ gia đình – nhà trường – xã hội.

Với 03 kỹ năng cơ bản: bảo vệ cơ thể – phản kháng khi gặp nguy hiểm – và chia sẻ cảm xúc, trẻ sẽ có nền tảng vững chắc để trưởng thành an toàn và tự tin trong những năm tháng đầu đời.

Cùng tham khảo https://kidsclub.edu.vn/ để biết thêm nhiều thông tin hữu ích nhé! Kid’s Club đang có ưu đãi lên đến 20%, cùng đăng ký tại đây nhé!